Jan Brzechwa

Jan Brzechwa

Jan Brzechwa, a właściwie Jan Wiktor Lesman urodził się 15 sierpnia 1898r w Żmerynce (Ukraina), a zmarł 2 lipca 1966 r w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

Znany jest głównie z bajek i wierszy dla dzieci oraz tekstów satyrycznych dla dorosłych. Tłumaczył też literaturę rosyjską (m. in. utwory A. Puszkina, Siergieja Jesienina i W. Majakowskiego).

Jan Brzechwa ukończył Zakład Naukowo – wychowawczy Ojców Jezuitów w Chyrowie a następnie Wydział Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Jako prawnik specjalizował się w prawie autorskim. Był autorem komentarza do ustawy o prawie autorskim z 1926r.

Dlaczego Jan Brzechwa? Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie musimy przenieść się w tamte czasy. Równolegle mamy do czynienia z twórczością Bolesława Leśmiana (kuzyna naszego patrona i autora pseudonimu) i Jana Lesmana. Wcześniej, czy później autorzy ci byli by myleni ze sobą, więc jeden z nich posługiwał się pseudonimem. Dlaczego akurat Jan? Bo był młodszy, i jeszcze nie znany. Nie chciał aby mylono go ze znanym już Bolesławem Leśmianem.

Ciekawostką jest to, że na gruncie literackim używał jeszcze pseudonimów Szer – Szeń i Inspicjent Brzeszczot.

Brał też udział jako ochotnik 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej w wojnie polsko – bolszewickiej (1920 – 1921), za co otrzymał odznaczenie.

Brzechwa jako nastolatek postanowił spróbować i zadebiutował w 1915 roku publikując wiersze na łamach piotrogrodzkiego „Sztandaru” i kijowskich „Kłosów Ukraińskich”. W tamtych czasach nie wiązał swojej przyszłości z literaturą. Chciał zostać prawnikiem i takie studia rozpoczął. W trakcie studiów dorabiał sobie jako pisząc teksty satyryczne, piosenki i skecze.

Wybrane utwory:
1926 – Oblicza zmyślone
1929 – Talizmany
1932 – Trzeci krąg
1935 – Piołun i obłok
1938 – Tańcowała igła z nitką (z innymi wierszami jak „Pomidor”, „Żuraw i czapla” czy „Na straganie”)
1939 – Kaczka Dziwaczka (z innymi wierszami jak „Znaki przestankowe” czy „Sójka”)
1945 – Baśń o korsarzu Palemonie
1946 – Akademia pana Kleksa
1946 – Pan Drops i jego trupa
1946 – Przygody Pchły Szachrajki
1946 – Ptasie plotki
1946 – Opowiedział dzięcioł sowie
1947 – Baśń o stalowym jeżu (wyd. Łódź 1947, ilustracje Anna Chamiec)
1948 – Na wyspach Bergamutach
1948 – Przygody rycerza Szaławiły
1951 – Uczymy się chodzić
1953 – Teatr Pietruszki
1953 – Brzechwa dzieciom
1953 – Wagary
1953 – Szelmowstwa lisa Witalisa
1954 – Bajki i baśnie
1955 – Rozstrzygnięcie konkursu
1955 – Wiersze wybrane
1957 – Magik
1958 – Wyssane z nogi
1958 – Sto bajek
1958 – Gdy owoc dojrzewa – powieść na motywach autobiograficznych
1961 – Podróże pana Kleksa
1964 – Śmiechu warte
1965 – Od baśni do baśni
1965 – Tryumf pana Kleksa
1967 – Miejsce dla kpiarza
1968 – Opowiadania drastyczne
1968 – Liryka mego życia