Był zwyczaj w wiekach średnich, a nawet i później, że władcom nadawano pewne przydomki na podstawie bądź ich cech fizycznych, bądź przymiotów charakteru czy też dokonanych dzieł. Dzieje Polski, Niemiec, Francji roją się od władców Pięknych, Śmiałych, Łysych czy Kędzierzawych. Są królowie Wielcy, jak Karol, król Franków, polski Kazimierz czy węgierski Ludwik. Podane tu przydomki starano się tak zestawić, aby odnosiły się tylko do jednego władcy.
1. Krótki
2. Wygnaniec
3. Ptasznik
4. Odnowiciel
5. Bez Ziemi
6. Brodaty
7. Groźny
8. Żeglarz
9. Stary
10. Il Magnifico (Wspaniały)
Odpowiedzi:
1. Pepin Krótki, zwany też Małym, był synem Karola Młota, zwycięzcy spod Poitiers. Objął po nim urząd majordoma. Zjednoczył państwo frankońskie. W 751 r. Frankowie obrali go królem na miejsce ostatniego z Merowingów, którego zamknięto w klasztorze. Pepin prowadził zwycięskie wojny z Longobardami, Sasami i Saracenami.
2. Władysław II Wygnaniec, książę krakowski i śląski, był najstarszym synem Krzywoustego. Po śmierci Bolesława w 1138 r. został wprowadzony w życie jego statut o podziale kraju. Od pierwszej chwili zapanowały nieporozumienia między braćmi. Młodzi starali się zrzucić zwierzchnictwo seniora. Pokonany Władysław musiał opuścić kraj i szukać schronienia w Niemczech.
3. Henryk Ptasznik (919—936) był pierwszym królem niemieckim z dynastii saskiej. Przywrócił jedność państwa, zmuszając innych książąt do uznania swojego zwierzchnictwa. Według opowieści późniejszych kronikarzy, kiedy posłowie przyjechali zawiadomić Henryka o dokonanej elekcji, zastali go na łące, przy ustawianiu potrzasków na ptaki.
4. Kazimierz Odnowiciel. syn Mieszka II. został wygnany po śmierci ojca. W 1039 r. wrócił do Polski, opanował Wielkopolskę i Kraków, złamał przewagę Masława na Mazowszu i odzyskał Śląsk. Nie zdołał się wyzwolić z zależności politycznej od cesarstwa, ale przywrócił jedność kraju, silnie zachwianą w czasie wojen domowych.
5. Jan Bez Ziemi (1199—1216), król angielski, był nazwany tak żartobliwie przez swojego ojca, który przed urodzeniem Jana zdążył podzielić kraj między starszych synów. Jan spiskował przeciw bratu Ryszardowi Lwie Serce, gdy ten brał udział w wyprawie krzyżowej. Okazał się władcą nieudolnym i ciężkim dla poddanych, znienawidzonym z powodu zdzierstw i samowoli.
6. Henryk Brodaty (1201—1238), książę wrocławski, był najpotężniejszym z książąt śląskich. Zjednoczył pod swoim panowaniem znaczną część ziem polskich. Na żądanie oddanej ascezie żony, Jadwigi, wbrew obyczajom rycerskim zapuścił brodę na podobieństwo mnicha. Ślubowali wraz z żoną na stare lata czystość. Księżna wchodziła odtąd do pokoju męża zawsze w otoczeniu dworek.
7. Iwan IV Groźny (1534—1584) był pierwszym wielkim księciem Moskwy, który przybrał tytuł cara Rusi. Podejrzliwy i gwałtowny, był postrachem swoich poddanych, zwłaszcza bojarów, których traktował ze szczególnym okrucieństwem. Zdobył Kazań i Astrachań i rozpoczął podbój Syberii. Sprowadzał do kraju obcych uczonych, artystów i rzemieślników, głównie z Niemiec.
8. Henryk Żeglarz był najmłodszym synem króla Portugalii Jana I. Założył pierwsze portugalskie obserwatorium astronomiczne. Starał się o wykształcenie śmiałych marynarzy, nie lękających się dalekich podróży. Począwszy od 1420 r. wysyłał okręty dla zbadania wybrzeży Afryki. Z jego inicjatywy odkryto Maderę, Przylądek Blanc, Zielony Przylądek, Azory.
9. Zygmunt Stary, piąty syn Kazimierza Jagiellończyka, panował od 1506 do 1548 r. Nazwano go Starym nie ze względu na zgrzybiały wiek, gdyż miał 39 lat w chwili objęcia tronu, lecz dla odróżnienia od króla młodego, Zygmunta Augusta, koronowanego za życia ojca. Czasy zygmuntowskie nazywamy złotym wiekiem kultury polskiej.
10. Lorenzo il Magnifico (Wawrzyniec Wspaniały) był przedstawicielem bankierskiego rodu Medyceuszów, który w XV w. objął rządy nad Florencją. Wychowany niezwykle starannie, sam wybitny poeta i mówca, zrobił z Florencji stolicę uczonych i artystów. Jest to okres świetnego rozwoju humanizmu i rozkwitu sztuki florenckiej.
