Alzacja (Alsace), hist. kraina we wsch. Francji, usytuowana między Renem i Wogezami. Na ziemiach tych występują znaleziska z czasów prahist. (m.in. ceramika wstęgowa), z okresu rzym. oraz wczesnego średniowiecza (artyst. wyroby merowińskie i karolińskie). Do XVII w. sztuka A. była ściśle związana z kręgiem kultury niem. Architektura monumentalna rozwinęła się w okresie romańskim. Bliskie związki łączyły ją ze sztuką Nadrenii (m. in. częste stosowanie systemu wiązanego), w dekoracji uwidoczniały się wpływy lombardzkie (fryzy arkadkowe). Najważniejsze kościoły romańskie zachowały się w Andlau, Guebwiller, Marmoutier, Murbach, Neuwiller-lès-Saverne, Ottmars heim, Rosheim i Sélestat. Budownictwo gotyckie zachowało długo wiele cech romańskich (zwłaszcza plany). Charakterystyczną konstrukcje miały kościoły zakonów żebrzących (przesklepione prezbiterium, korpus nawowy zamknięty drewnianym stropem). W XIII w. przybył do A. zespół artystów franc., których dziełem stała się wspaniała dekoracja rzeźbiarska katedry w Strasburgu. Wpływy franc, są widoczne również w kościele w Thann. W okresie późnego gotyku rozwijała się bujnie rzeźba sepulkralna (Colmar, Thann) i sakralna (Nicolas de Haguenau). W XV w. działał w Strasburgu N. Gerhaert z Lejdy, który przeszczepił na teren A. wpływy sztuki niderl. W XIV—XVI w. kwitło w A. malarstwo tablicowe! oprócz licznych mistrzów anonimowych pracowali tu: K. Isenmann, H. Hirtz, M. Schongauer. Indywidualny wyraz zyskała architektura mieszczańska, łącząca formy gotyckie i renesansowe (ratusze w Molsheim, Miluzie, Rouffach). Szczególnie charakterystyczne są domy o konstrukcji szachulcowej, z wysokimi szczytami (często nadwieszonymi), ozdobnymi balkonami, wykuszami i galeriami, często wzbogacone snycerką (Colmar, Strasburg). Średniowieczną sztukę A. reprezentowało też złotnictwo (Strasburg) i witrażownictwo. W końcu XVII w. Vauban przeprowadził na terenie A. wielkie prace fortyfikacyjne (Belfort, Neuf-Brisach i in.) i przeniósł tu wpływy franc, klasycyzmu. Powstawały okazałe rezydencje dostojników kościelnych w Strasburgu (pałac biskupi) i w Saverne. J. F. Blondel wykonał projekt regulacji Strasburga. W tym samym czasie budowano też kościoły o formach barokowych, zapożyczonych z pd. Niemiec (Ebersmunster). W XVIII w. istniał w A. lokalny ośrodek malarstwa (Ph. J. Loutherbourg, J. F. Schall, M. Drolling). Wysoki poziom osiągnęła ceramika artyst. z manufaktur Strasburga i Niederwiller.
