Czynniki klimatyczne i agrotechniczne wpływające na trwałość warzyw.
Czynniki klimatyczne
Na trwałość przechowywania warzyw ma wpływ ich jakość, która w dużej mierze zależy od przebiegu pogody w okresie wegetacji warzyw.
• Temperatura wpływa na wzrost, dojrzewanie oraz jakość i wartość odżywczą warzyw.
• Nasłonecznienie – warzywa mogą być uszkodzone przed zbiorem (żółte plamy na pomidorze i papryce) i po zbiorze (uszkodzenia fizjologiczne), dlatego zbiór należy przeprowadzać w godzinach porannych.
• Opady, podczas sezonu wegetacyjnego wpływają na wysokość plonu oraz jakość warzyw, w początkowym okresie wegetacji warzywa wymagają większej ilości opadów niż podczas dojrzewania i zbioru. Na przykład nadmierne opady pod koniec uprawy cebuli wpływają na nierównomierność w dojrzewaniu oraz zdrowotność i jakość suchej łuski.
Czynniki agrotechniczne
• Gleba – typ gleby istotnie wpływa na wzrost, plon, jakość oraz wartość przechowalniczą warzyw. Z doświadczeń przeprowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach wynika, że najlepszą trwałością przechowalniczą odznaczały się selery uprawiane na czarnej ziemi, gorszą uprawiane na glebie torfowej. Natomiast pory uprawiane na glebie torfowej, czarnoziemach i glebach brunatnych charakteryzowały się lepszą zdolnością przechowalniczą.
• Zmianowanie – czyli prawidłowe następstwo roślin po sobie jest jednym z najważniejszych czynników decydujących o wielkości i jakości plonu, wartości odżywczej, przydatności do przetwórstwa i przechowywania, szczególnie ważne przy uprawie warzyw przeznaczonych na długotrwałe przechowywanie. W płodozmianie warzywnym z reguły oprócz plonu głównego wykorzystuje się przedplony, poplony, a także uprawy współrzędne. Bardzo ważne jest przy układaniu płodozmianu, aby nie uprawiać po sobie roślin spokrewnionych. Rośliny z jednej rodziny botanicznej mogą być atakowane przez te same choroby i szkodniki np.: warzywa korzeniowe (marchew, seler) należy uprawiać nie częściej, niż co 4 lata na tym samym polu, unikając stanowisk po roślinach baldaszkowatych i kapustnych.
• Nawożenie – przy doborze nawożenia warzyw przeznaczonych do długotrwałego przechowywania, ważny jest stosunek poszczególnych składników dostępnych dla roślin, a szczególnie azotu do potasu. Na przykład nadmiar azotu pod koniec wegetacji cebuli jest niekorzystny, powodując większy udział cebul z grubszą szyjką a tym samym gorszą trwałość przechowalniczą.
• Nawadnianie – duża zmienność warunków pogodowych stwarza konieczność uzupełniania niedoborów wody przez nawadnianie, gdyż bez tego nie można uzyskać w gospodarstwie wysokich, stabilnych i dobrej jakości plonów. Nawadnianie umożliwia również terminowy siew i sadzenie, a także terminowy zbiór warzyw. Przy nawadnianiu należy pamiętać, że stosowane jedynie dla zwiększenia plonu powodując obniżenie jakości i trwałości przechowalniczej. Należy przestrzegać terminów nawodnień i niedopuszczać do zbyt dużych wahań wilgotności gleby.
• Ochrona roślin – środki ochrony roślin mogą wpływać w różny sposób na wzrost i wartość biologiczną warzyw. W okresie wegetacji należy prowadzić regularną ochronę upraw przed szkodnikami i chorobami, gdyż tylko to może zapewnić uzyskanie warzyw o dobrej jakości. Należy pamiętać, że wszystkie środki ochrony należy stosować zgodnie z zaleceniami, ponieważ zanikanie ich pozostałości w przechowywanych warzywach jest wolniejsze niż podczas ich wegetacji. W doświadczeniach przeprowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach udowodniono, że wysoką skuteczność ochrony korzeni spichrzowych selera przed zgnilizną twardzikową (S. sclerotiorum), po okresie ich długotrwałego przechowania wykazały: azoksystrobina, wyciąg z krzewu herbacianego, nadtlenek wodoru, ekstrakt z truskawki i olej z pomarańczy.
