Historia kawy , odkrycie i rozpowszechnienie kawy jako pobudzającego napoju.
Uważa się, że dzikie rośliny kawy (gatunki Coffea) pochodziły z płaskowyżu etiopskiego znanego jako Kefa (Kaffa), chociaż dokładna historia ich pochodzenia i udomowienia pozostaje niejasna. Jedną z wielu legend o odkryciu kawy jest Kaldi, pasterz kóz, który był zaintrygowany dziwnymi wybrykami swojej trzody. Około 850 roku Kaldi rzekomo próbą jagody z krzaka wiecznie na którym kozy karmili, a na doświadczanie poczucia radości, ogłosił swoje odkrycie. W pewnym momencie, być może dopiero w XV wieku, krzewy kawy przeniesiono przez Morze Czerwone do południowej Arabii(Jemen) i poddane uprawie. Tradycja głosi, że mnisi sufi byli jednymi z pierwszych, którzy parzyli kawę jako napój i używali stymulacji do modlitwy przez całą noc.
Bez względu na faktyczne pochodzenie kawy, jej stymulujące działanie niewątpliwie sprawiło, że stała się popularna w Arabii. Jak na ironię, chociaż niektóre władze islamskie uznały ten napój za odurzający i dlatego zakazał go Koran, wielu muzułmanów przyciągnął ten napój jako substytut alkoholu, którego Koran również zakazał. Pomimo groźby surowych kar, picie kawy szybko rozprzestrzeniło się wśród Arabów i ich sąsiadów, a nawet dało początek nowej jednostce społecznej i kulturalnej – kawiarni.
Nazywane qahveh khaneh, kawiarnie pojawiły się w Mekce w XV wieku, a w Konstantynopolu (obecnie Stambuł) w XVI wieku. Stały się popularnymi miejscami spotkań, w których uczeni często gromadzili się, aby rozmawiać, grać w szachy lub gry w tryktraka, śpiewać i tańczyć, słuchać muzyki, dyskutować o polityce i aktualnościach dnia oraz palić i pić. Stały się znane jako „szkoły mądrości” ze względu na klientów, których przyciągali, i chociaż przywódcy polityczni i religijni obawiali się swobodnego i szczerego dyskursu powszechnego w takich lokalach, ich częste zakazy dotyczące kawiarni były niemożliwe do utrzymania. Napój zakorzenił się już w codziennym rytuale i kulturze.
Kawa stała się szczególnie popularna w Turcji, a rozprzestrzenianie się Imperium Osmańskiego sprawiło, że napój ten dotarł do wielu innych miejsc. Napój był wprowadzany do kolejnych krajów europejskich w XVI i XVII wieku, prawdopodobnie począwszy od kupców weneckich. Wiele zapisów mówi o jego zakazie lub zatwierdzeniu jako eliksiru religijnego, politycznego i medycznego. Jego związek z muzułmanami i jego nowe stymulujące efekty skłoniły niektórych do wezwania papieża Klemensa VIII aby zakazać tego pod koniec XVI wieku, ale papież dał mu słynne błogosławieństwo po tym, jak sam spróbował tego napoju. Kawa rozprzestrzeniła się dość szybko w całej Europie, a pod koniec XVII wieku napój rozkwitł w Wielkiej Brytanii, koloniach brytyjskich w Ameryce i prawie w całej Europie kontynentalnej.
Do końca XVII wieku ograniczone dostawy kawy na świecie pochodziły prawie w całości z prowincji Jemen w południowej Arabii. Jednak wraz ze wzrostem popularności napoju rozprzestrzenianie się rośliny szybko rozprzestrzeniło się na Jawę i inne wyspy archipelagu indonezyjskiego w XVII wieku oraz na Amerykę w XVIII wieku. Uprawę kawy rozpoczęto na Hawajach w 1825 roku.
W XX wieku największa koncentracja produkcji koncentrowała się na półkuli zachodniej – zwłaszcza w Brazylii. Pod koniec XIX i na początku XX wieku weszły do użytku przemysłowe prażarki i młynki, wynaleziono szczelnie zamykane pojemniki do mielonych palenisk oraz opracowano metody usuwania kofeiny z ziaren zielonej kawy. Po 1950 roku udoskonalono produkcję kawy rozpuszczalnej. Popularność kawy rozpuszczalnej spowodowała wzrost produkcji tańszych ziaren Robusty w Afryce.
W 2020 roku największymi producentami kawy były Brazylia, Wietnam, Kolumbia, Indonezja i Etiopia. Zainteresowanie kawą organiczną, pochodzącą ze sprawiedliwego handlu i uprawianą w sposób zrównoważony wzrosło pod koniec XX i na początku XXI wieku, co w niektórych miejscach doprowadziło do zmian w metodach produkcji. Globalne ocieplenie, zwłaszcza przewidywany wzrost ekstremalnych upałów i suszy, może zagrozić stabilności przemysłu kawowego, ponieważ rolnicy walczą o przystosowanie się do wrażliwych regionów.
