Powstanie listopadowe było zrywem Polaków mieszkających w zaborze rosyjskim przeciwko zaborcy. Wybuchło w nocy z 29 na 30 listopada 1830r. w Warszawie przez atak oficerów ze Szkoły Podchorążych Piechoty na Belweder, siedzibę wielkiego księcia Konstantego, namiestnika cara w Królestwie Polskim. Powstanie wybuchło na fali zrywów i powstań, do których dochodziło w Europie Zachodniej. Polscy oficerowie, pod wodzą Piotra Wysockiego, liczyli, że na fali zrywów niepodległościowych wywalczą niepodległość, poza tym sprzeciwiali się planom użycia polskich żołnierzy przeciwko tłumieniu zrywów w innych krajach.
Atak na Belweder nie udał się tak jak miał według planów oficerów. Wielki książę zdołał zbiec i wydawało się, że spiskowców czeka porażka, jednak warszawski lud wspomógł ich i zdobyto Arsenał oraz Warszawę, wojska księcia opuściły stolicę.
Szybko powołano Rząd Tymczasowy na czele, którego stanął Joachim Lelewel. Dyktatorem powstania został Józef Chłopicki. W trakcie trwania walk powstanie, które przerodziło się potem w polsko-rosyjską wojnę miało jeszcze kilku wodzów: Jana Skrzyneckiego, Ignacego Prądzyńskiego i Jana Krukowieckiego.
W styczniu 1831r. Rząd Tymczasowy wydał decyzję o detronizacji Mikołaja I, jako króla Królestwa Polskiego, które miało być odtąd monarchią konstytucyjną.
Pomimo początkowego rozpędu i kilku wygranych bitew m.in. pod Olszynką Grochowską, powstanie upadło. Było to skutkiem przede wszystkim nieudolnego dowództwa, kłótni politycznych oraz nie przemyślenia spraw reform, oraz kwestii chłopskiej, a także przewagą wojsk zaborcy i bierną postawą państw Europejskich. Po klęsce powstania wielu Polaków zdecydowało się wyjechać do innych krajów, rozpoczęła się Wielka Emigracja.
Powstanie listopadowe
