Studenci w ramach zajęć odkryli… planetę

Studenci w ramach zajęć odkryli… planetę

Troje studentów z Holandii odkryło planetę pozasłoneczną wykonując ćwiczenie zadane przez wykładowcę. Było to możliwe dzięki bazie danych zgromadzonych przez polski projekt obserwacyjny OGLE. Studenci Leiden University w Holandii testowali automatyczną metodę wyszukiwania zmian w jasności gwiazd z bazy OGLE. Udało im się stwierdzić, że jasność jednej z gwiazd spada na dwie godziny w regularnych odstępach 2,5 dnia. Spadek jasności wynosi kilka procent. Podjęto dokładniejsze obserwacje teleskopem VLT należącym do Europejskiego Obserwatorium Południowego, co pozwoliło potwierdzić, że osłabienia blasku gwiazdy są spowodowane przez planetę przechodzącą przed gwiazdą. Planeta ma ona pięć mas Jowisza, ale znajduje się bardzo blisko swojej gwiazdy, zaledwie 0,03 jednostki astronomicznej (jednostka astronomiczna to średnia odległość Ziemi od Słońca). Gwiazda wokół której krąży ma temperaturę powierzchni prawie 7000 K, co czyni ją najgorętszą gwiazdą, w pobliżu której znaleziono planetę. Kierownik projektu Ignas Snellen mówi, że odkrycie było całkowitym zaskoczeniem. „Projekt był ćwiczeniem, które miało nauczyć studentów tworzenia algorytmów wyszukiwania. Wykonali je tak dobrze, że był czas na przetestowanie algorytmu na dużej bazie danych. W momencie gdy przyszli do mojego gabinetu i pokazali krzywą blasku gwiazdy, byłem kompletnie zaskoczony.”

Studenci uczestniczący w projekcie to Meta de Hoon, Remco van der Burg oraz Francis Vuijsje. Odkryta przez nich planeta otrzymała oznaczenie OGLE2-TR-L9b, ale prywatnie nazwali ją ReMeFra-1 od swoich imion. Przeszukiwana baza zmian blasku obejmowała 15700 gwiazd obserwowanych przez OGLE raz lub dwa razy każdej nocy w latach 1997-2000. Komputer wykonujący obliczenia potrzebował 1000 godzin do wykonania swojej pracy. Dane zostały udostępnione dla wszystkich chętnych, dlatego stanowiły dobry materiał do testowania studenckiego algorytmu. OGLE to polski projekt prowadzony przez Uniwersytet Warszawski. Dedykowany projektowi teleskop pracuje w Chile i każdej nocy wykonuje zdjęcia wybranych obszarów nieba. W ten sposób przebadano jasność milionów gwiazd. Projekt odkrył setki tysięcy gwiazd zmiennych, tysiące zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego, a także planety pozasłoneczne.